ข่าวประชาสัมพันธ์

สัตว์ในป่าชายเลน

ป่าชายเลนเป็นพื้นที่รอยต่อระหว่างระบบนิเวศบกและระบบนิเวศทะเล ทำให้มีสัตว์จากทั้งสองระบบนิเวศ ทั้งสัตว์น้ำและสัตว์บกนานาชนิดเข้ามาอาศัย แต่จะมีถิ่นที่อยู่อาศัยแตกต่างกัน ถิ่นที่อยู่ของสัตว์ในป่าชายเลนที่สำคัญ คือ ร่องน้ำและคลอง แอ่งน้ำกึ่งถาวร ผิวดิน ใต้ดิน ลำต้น ระบบราก และเรือนยอด

1. แมลงในป่าชายเลน

ในปี พ.ศ. 2563 กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง โดยกองอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน ส่วนวิจัยทรัพยากรป่าชายเลน ได้ดำเนินการสำรวจความหลากหลายของแมลง ในพื้นที่ป่าชายเลน 10 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดตราด จันทบุรี สมุทรปราการ เพชรบุรี สุราษฏร์ธานี นครศรีธรรมราช พังงา ภูเก็ต กระบี่ และจังหวัดสตูล

ผลการสำรวจพบแมลงจำนวน 14 อันดับ (Order) 113 วงศ์ (Family) 409 ชนิด (Species)

ตารางแสดงชื่ออันดับ ชื่อกลุ่มแมลง และตัวอย่างชนิดแมลง ที่สำรวจพบในพื้นที่ป่าชายเลน 10 จังหวัด
ชื่ออันดับ	ชื่อกลุ่มแมลง	ตัวอย่างชนิดแมลง
Blattodea	กลุ่มแมลงสาบ	แมลงสาบป่า แมลงสาบแกลบอกดำ แมลงสาบเยอรมัน
Coleoptera	กลุ่มด้วง	ด้วงมด ด้วงทหารอกเหลือง ด้วงดิน ด้วงเสือ ด้วงกินใบ ด้วงเต่า ด้วงงวง ด้วงดีด หิ่งห้อย มอดรูเข็ม มอดยาสูบ ด้วงกุหลาบ แมลงนูนดำ ด้วงมูลสัตว์ ด้วงแรดมะพร้าว มอดไม้ ด้วงดอกไม้มันบ้าน ด้วงก้นกระดก มอดแป้ง
Collembola	กลุ่มแมลงหางดีด	แมลงหางดีด
Dermaptera	กลุ่มแมลงหางหนีบ	แมลงหางหนีบ
Diptera	กลุ่มแมลงวัน	แมลงวันหัวขโมย แมลงวันหัวเขียว ยุง เหลือบ แมลงวันขายาว แมลงวันบ้าน แมลงวันดอกไม้ แมลงวันหลังลาย แมลงวันผลไม้ แมลงวันแมงมุม
Hemiptera	กลุ่มมวนและจักจั่น	มวนฝักถั่ว เพลี้ยกระโดดแคระ จักจั่น เพลี้ยจักจั่น มวนนักกล้ามเขียวสองจุด มวนจู้จี้ เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล มวนเขียวถั่ว มวนเพชฌฆาตขอบเว้า มวนหลังแข็ง มวนแดงฝ้าย
Hymenoptera	กลุ่มผึ้ง ต่อแตน มด	ชันโรงเล็ก ผึ้งแถบฟ้า ผึ้งมิ้ม ผึ้งหลอดไม้ แมลงภู่ดำใหญ่ แมลงภู่อกเหลือง แตนเบียน ต่อกาเหว่า มดหลังหนาม มดตะนอย มดฮี้ มดแดง ต่อเบียนลายเหลือง ต่อเบียน ต่อแมงมุม ต่อรูลายเหลือง ต่อดำ ต่อหัวเสือแถบใหญ่ แตนกระดาษ แตนเล็ก
Isoptera	กลุ่มปลวก	แมลงเม่า
Lepidoptera	กลุ่มผีเสื้อ	ผีเสื้อลายเหลือง ผีเสื้อหญ้าดำเล็ก ผีเสื้อหนอนคืบ ผีเสื้อหนอนหางเหลือง ผีเสื้อจรกาหนอนยี่โถ ผีเสื้อลายเสือมลายู ผีเสื้อหนอนใบรักธรรมดา ผีเสื้อเณรธรรมดา ผีเสื้อหนอนมะพร้าวธรรมดา ผีเสื้อหนอนกอ ผีเสื้อหนอนใบกุ่มเส้นดำ ผีเสื้อกลางคืน
Mantodea	กลุ่มตั๊กแตนตำข้าว	ตั๊กแตนตำข้าว ตั๊กแตนตำข้าวเขียว
Neuroptera	กลุ่มแมลงช้าง	แมลงช้างปีกใส แมลงช้างหนวดยาว
Odonata	กลุ่มแมลงปอ	แมลงปอเข็มก้นแต้มธรรมดา แมลงปอบ้านบ่อ แมลงปอบ้านฟ้าเขียว แมลงปอบ้านปีกทองสั้น
Orthoptera	กลุ่มจิ้งหรีดและตั๊กแตน	ตั๊กแตนข้าวแข้งฟ้าแดง ตั๊กแตนข้าวเล็กสองสี ตั๊กแตนข้าวปีกสั้น ตั๊กแตนหนวดสั้นอกสันสูง ตั๊กแตนหัวยาวโคนปีกแดง จิ้งหรีด จิ้งหรีดทองแดงลาย
Phasmatodea	กลุ่มตั๊กแตนกิ่งไม้ และตั๊กแตนใบไม้	ตั๊กแตนกิ่งไม้

ภาพตัวอย่างชนิดแมลงที่สำรวจพบในพื้นที่ป่าชายเลน

อันดับ Blattodea วงศ์ Blattellidae
แมลงสาบ (Parcoblatta sp.1)

อันดับ Hemiptera วงศ์ Delphacidae
เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล (Nilaparvata lugens)

อันดับ Coleoptera วงศ์ Chrysomelidae
ด้วงกินใบ (Phygasia sp.1)

2. ประชาคมสิ่งมีชีวิตพื้นป่าชายเลน (สัตว์หน้าดิน)

ในปี พ.ศ. 2563 กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง โดยกองอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน ส่วนวิจัยทรัพยากรป่าชายเลน ได้ดำเนินการศึกษาประชาคมสิ่งมีชีวิตพื้นป่าชายเลน ในพื้นที่ป่าชายเลน 10 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดตราด จันทบุรี สมุทรปราการ เพชรบุรี สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช กระบี่พังงา ภูเก็ต และจังหวัดสตูล

ผลการสำรวจพบสิ่งมีชีวิตพื้นป่าชายเลนทั้งหมด 51 ชนิด (Spicies) 36 สกุล (Genus) 27 วงศ์ (Family) ที่พบมากที่สุดคือ หอยหัวเข็มหมุด อยู่ในวงศ์ ASSIMINAEIDAE รองลงมาคือ ปูแสมก้ามแดง (SESARMIDAE) ปูแสมก้ามยาว (VARUNIDAE) และไส้เดือนทะเล (CAPITELLIDAE) ตามลำดับ สัตว์หน้าดินทั้งหมดที่สำรวจพบเป็นชนิดที่หาง่ายทั่วไปในป่าชายเลน (common species) ไม่พบสัตว์หน้าดินที่อยู่ในข่ายการเฝ้าระวังหรือการอนุรักษ์คุ้มครองตามฐานข้อมูล IUCN Red List และ Data Red Data of Thailand

ตารางแสดงบัญชีรายชื่อประชาคมสิ่งมีชีวิตพื้นป่าชายเลนที่สำรวจพบในพื้นที่ป่าชายเลน 10 จังหวัด
Phylum	Class	family	sciencific name	common name	Thai name
Annelida	Polychaeta	-	-	Polychaete larvae	ไส้เดือนทะเล (วัยอ่อน)
		Nephtyidae	Nephtys sp.	polychaete	ไส้เดือนทะเล
		Capitellidae	Notomastus sp.	polychaete	ไส้เดือนทะเล
		Amphinomidae	Chloeia flava	Fire Worm	บุ้งทะเล
Arthropoda	Malacostraca	Alpheidae	Alpheaus sp.	Snapping shrimp	กุ้งดีดขัน
		Camptandriidae	Paracleistostoma eriophorum	Silt crab	ปูโคลน
		Diogenidae	Clibanarius sp.	Hermit crab	ปูเสฉวน
		Grapsidae	Metopograpsus frontalis (Miers, 1880)	Purple climber crab	ปูแสมหินก้ามม่วง
		-	-	unidentified mantis shrimp	กั้ง (วัยอ่อน)
		Ligiidae	Ligia sp.	Sea slater	แมลงสาบทะเล
		Macrophthalmidae	Macrophthalmus teschi (Kemp, 1919)	Sentinel crab	ปูก้ามหัก
		Ocypodidae	Uca forcipita	Forceped fiddler crab	ปูเปี้ยวปากคีบ
			Uca perplexa	Perplexing Fiddler Crab	ปูก้ามดาบ
			Uca annulipes	Porcelain fiddler crabs	ปูก้ามดาบ
		Pilumnidae	Heteropanope glabra (Stimpson, 1858)	Pilumnid Crab	ปูใบ้กระดองเรียบ
		Sesarmidae	Clistocoeloma merguiense	Sesarmine crab	ปูแสมดำ
			Perisesarma eumolpe	Face-banded mangrove crab	ปูแสมก้ามแดง
			Episesarma mederi	Tree-climbing crab	ปูแสม
			Episesarma versicolor (Tweedie, 1940)	Violet vinegar crab	ปูแสมก้ามม่วง
			Sarmatium sp.	Mound crab	ปูแสม
		Varunidae	Metaplax dentipes	Signaller crab	ปูแสมก้ามยาว
			Metaplax elegans	Orange signaller crab	ปูแสมก้ามยาว
Chordata	Actinopterygii	Gobiidae	Periophthalmodon sp.	Mudskipper	ปลาบู่วัยอ่อน
Mollusca	Bivalvia	Cyrenidae	Polymesoda erosa	Common geloina	หอยกัน
	Gastropoda	Assimineidae	Assiminea brevicula	Red mangrove snail	หอยหัวเข็มหมุด
		Ellobiidae	Cassidula aurisfelis	Cat's ear cassidula	หอยหูแมว
			Cassidula nucleus	Banded mangrove ear snail	หอยหูปากม่วง
			Ellobium aurisjudae	Judas ear cassidula	หอยหมาก
		Haminoeidae	Haminoea sp.	Mangrove bubble-shell snail	หอยไข่แก้ว
		Littorinidae	Littoraria articulata	Periwinkle	หอยก้นแหลม
			Littoraria carinifera (Menke, 1830)	Carinate periwinkle	หอยก้นแหลม
Mollusca	Gastropoda	Littorinidae	Littoraria pallescens (Philippi, 1846)	Periwinkle	หอยก้นแหลม
			Littoraria melanostoma (Gray, 1839)	Periwinkle	หอยก้นแหลม
		Melampidae	Pythia plicata (Gray, 1825)	Plicated pythia	หอยหูสั้น
		Muricidae	Chicoreus capucinus	Mangrove murex	หอยสังข์หนามป่าเลน
		Nassariidae	Nassarius sp.	-	-
		Neritidae	Nerita chamaeleon (Linné,1758)	Chamaeleon nerita	หอยน้ำพริก
			Nerita planospira	Flat-spired nerite	หอยกะทิยอดราบ
			Nerita articulata	Articulate nerite	หอยทะนนลายแต้ม
			Neritina cornucopia	Black-mouth nerite	หอยน้ำพริกปากดำ
			Neritina violacea	Violet nerite	หอยน้ำพริกปากส้ม
			Neritodryas dubia (Gmelin, 1791)	Dubious nerite	หอยน้ำพริกกาบจาก
		Onchidiidae	Platevindex sp.	Mangrove sluge	ทากปุ่มป่าเลน
		Potamididae	Cerithidea alata (Philippi, 1849)	-	หอยจุ๊บแจง
			Cerithidea obtusa	Obtuse horn shell	หอยจุ๊บแจง
			Cerithidea quadrata	Quadrate Horn Shell	หอยจุ๊บแจงปากเหลี่ยม
			Pirenella cingulata	Girdled horn shell	หอยขี้นกทราย
			Telescopium telescopium	Telescope snail	หอยขี้กา
			Terebralia palustris (Linnaeus, 1767)	Mud creeper	หอยขี้ค้อน
		Turritellidae	Turritella cingulifera	Turritella	หอยมวนพลู
Sipuncula	Sipunculidea	Sipunculidae	Sipunculus sp.	Peanut worm	หนอนถั่ว

ภาพตัวอย่างสัตว์หน้าดินที่สำรวจพบในป่าชายเลน

Sipunculus sp.

Nerita articulata

Littoraria articulata

3. นกในป่าชายเลน

ในปี พ.ศ. 2563 กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง โดยกองอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน ส่วนวิจัยทรัพยากรป่าชายเลน ได้ดำเนินการสำรวจความหลากหลายของนก ในพื้นที่ป่าชายเลนทั้ง 10 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดตราด จันทบุรี สมุทรปราการ เพชรบุรี สุราษฎร์ธานี นครศรีธรรมราช พังงา ภูเก็ต กระบี่ และจังหวัดสตูล

ผลการสำรวจพบนกทั้งหมด 19 อันดับ 57 วงศ์ 185 ชนิด วงศ์ที่พบมากที่สุด คือ อันดับ Charadriiformes วงศ์นกชายเลน (Scolopacidae) จำนวน 23 ชนิด รองลงมาคือ อันดับ Charadriiformes วงศ์นกนางนวล (Laridae) จำนวน 13 ชนิด อันดับ Pelecaniformes วงศ์นกยาง (Ardeidae) จำนวน 12 ชนิด อันดับ Charadriiformes วงศ์นกหัวโต (Charadriidae) จำนวน 9 ชนิด อันดับ Accipitriformes วงศ์เหยี่ยว (Accipitridae) อันดับ Coraciiformes วงศ์นกกะเต็น (Alcedinidae) จำนวน 8 ชนิด เป็นต้น

จะเห็นได้ว่านกส่วนใหญ่ที่สำรวจพบมีความสัมพันธ์กับแหล่งหากินตามระบบนิเวศป่าชายเลน ที่ประกอบด้วยแหล่งน้ำซึ่งเป็นแหล่งอาหารหลักของนก พื้นที่หากินหลบภัยทั้งในส่วนของสังคมป่า สันดอนทราย และหาดเลนปากแม่น้ำ

ตารางแสดงชื่ออันดับ ชื่อวงศ์ และตัวอย่างชนิดนก ที่สำรวจพบในพื้นที่ป่าชายเลน 10 จังหวัด
ชื่ออันดับ	ชื่อวงศ์	ตัวอย่างชนิดนก
ANSERIFORMES	Anatidae	เป็ดหางแหลม เป็ดเปียหน้าเขียว เป็ดเทาก้นดำ เป็ดแดง เป็ดพม่า
ACCIPITRIFORMES	Accipitridae	เหยี่ยวขาว นกออก เหยี่ยวแดง เหยี่ยวหูดำ เหยี่ยวผึ้ง เหยี่ยวรุ้ง
APODIFORMES	Apodidae	นกแอ่นกินรัง นกแอ่นรังดำ นกแอ่นบ้าน นกแอ่นตาล
BUCEROTIFORMES	Bucerotidae	นกแก๊ก
	Upupidae	นกกะรางหัวขวาน
CAPRIMULGIFORMES	Caprimulgidae	นกตบยุงหางยาว
CHARADRIIFORMES	Charadriidae	นกหัวโตขาดำ นกหัวโตทรายเล็ก นกหัวโตมลายู นกกระแตแต้แว้ด
	Glareolidae	นกแอ่นทุ่งใหญ่
	Jacanidae	นกพริก
	Laridae	นกนางนวลแกลบเคราขาว นกนางนวลธรรมดา นกนางนวลแกลบเล็ก
	Recurvirostridae	นกตีนเทียน
	Scolopacidae	นกเด้าดิน นกสติ๊นท์นิ้วยาว นกน็อทใหญ่ นกปากแอ่นหางดำ นกอีก๋อยใหญ่ นกอีก๋อยเล็ก นกชายเลนน้ำจืด นกทะเลขาเขียวลายจุด
	Scolopacidae	นกทะเลขาเขียวธรรมดา นกชายเลนบึง นกทะเลขาแดงธรรมดา นกชายเลนปากแอ่น
	Turnicidae	นกคุ่มอกลาย
CICONIIFORMES	Ciconiidae	นกปากห่าง นกกาบบัว
COLUMBIFORMES	Columbidae	นกพิราบป่า นกเขาชวา นกเขาใหญ่ นกเขาไฟ นกเปล้าคอสีม่วง
CORACIIFORMES	Alcedinidae	นกกะเต็นหัวดำ นกกะเต็นอกขาว นกกินเปี้ยว
	Coraciidae	นกตะขาบทุ่ง นกตะขาบดง
	Meropidae	นกจาบคาเล็ก นกจาบคาหัวเขียว
CUCULIFORMES	Cuculidae	นกอีวาบตั๊กแตน นกกะปูดใหญ่ นกกาเหว่า
FALCONIFORMES	Falconidae	เหยี่ยวเคสเตรล
GRUIFORMES	Rallidae	นกกวัก นกอีโก้ง นกอีล้ำ
PASSERIFORMES	Acanthizidae	นกกระจ้อยป่าโกงกาง
	Acrocephalidae	นกพงใหญ่พันธุ์ญี่ปุ่น
	Aegithinidae	นกขมิ้นน้อยธรรมดา
	Alaudidae	นกจาบฝนปีกแดง
	Artamidae	นกแอ่นพง
	Campephagidae	นกเขนน้อยคิ้วขาว
	Cisticolidae	นกกระจิบคอดำ นกกระจิบธรรมดา
	Corvidae	อีกา นกกาแวน
	Dicaeidae	นกสีชมพูสวน
	Dicruridae	นกแซงแซวสีเทา นกแซงแซวหางปลา
	Estrildidae	นกกระติ๊ดขี้หมู นกกระติ๊ดตะโพกขาว
	Eurylaimidae	นกพญาปากกว้างท้องแดง
	Hirundinidae	นกนางแอ่นแปซิฟิค นกนางแอ่นบ้าน
	Laniidae	นกอีเสือสีน้ำตาล
	Monarchidae	นกแซวสวรรค์
	Motacillidae	นกเด้าดินทุ่งเล็ก นกเด้าลมดง
	Muscicapidae	นกกางเขนบ้าน นกจับแมลงคอแดง นกจับแมลงป่าโกงกาง
	Nectariniidae	นกกินปลีคอสีน้ำตาล นกกินปลีอกเหลือง
	Pachycephalidae	นกโกงกางหัวโต
	Passeridae	นกกระจอกบ้าน นกกระจอกใหญ่
	Phylloscopidae	นกกระจิ๊ดปากหนา นกกระจิ๊ดขาสีเนื้อ
	Pittidae	นกแต้วแล้วป่าโกงกาง
	Ploceidae	นกกระจาบธรรมดา
	Pycnonotidae	นกปรอดหน้านวล นกปรอดสวน
	Rhipiduridae	นกอีแพรดแถบอกดำ
	Sturnidae	นกเอี้ยงหงอน นกเอี้ยงควาย
	Sturnidae	นกเอี้ยงสาริกา นกเอี้ยงด่าง
	Zosteropidae	นกแว่นตาขาวสีทอง
PELECANIFORMES	Ardeidae	นกยางโทนใหญ่ นกยางโทนน้อย นกกระสานวล นกกระสาแดง นกยางควาย นกยางเขียว นกยางเปีย นกยางทะเล นกยางไฟหัวดำ
	Threskiornithidae	นกช้อนหอยขาว
PICIFORMES	Megalaimidae	นกโพระดกธรรมดา นกตีทอง
	Picidae	นกหัวขวานสามนิ้วหลังทอง นกหัวขวานด่างแคระปักษ์ใต้
PODICEPEDIFORMES	Podicipedidae	นกเป็ดผีเล็ก
PSITTACIFORMES	Psittacidae	นกหกเล็กปากแดง
STRIGIFORMES	Strigidae	นกเค้าเหยี่ยว นกเค้ากู่
SULIFORMES	Anhingidae	นกอ้ายงั่ว
	Phalacrocoracidae	นกกาน้ำเล็ก นกกาน้ำปากยาว

ภาพตัวอย่างชนิดนกที่สำรวจพบในพื้นที่ป่าชายเลน

นกแอ่นทุ่งใหญ่ (Glareola maldivarum)

นกหัวโตขาเล็กเหลือง (Charadrius dubius)

นกนางนวลหัวดำ (Chroicocephalus ridibundus)

นกชายเลนปากช้อน (Calidris pygmeus)

4. กลุ่มปลาในป่าชายเลน

ในป่าชายเลนมีความหลากหลายของชนิดปลาสูง ปลาที่อาศัยและมีวงจรชีวิตอยู่เฉพาะในป่าชายเลน ได้แก่ ปลาตีน ปลากระบอกบางชนิด ปลาบู่บางชนิด และปลาตาเหลือก เป็นต้น ส่วนปลาเศรษฐกิจที่ใช้ชีวิตช่วงวัยอ่อนในป่าชายเลน ได้แก่ กลุ่มปลาเก๋าและกลุ่มปลากะพง เป็นต้น ปลาเศรษฐกิจหลัก ได้แก่ กลุ่มปลากระบอก กลุ่มปลาบู่ กลุ่มปลากะพง และกลุ่มปลาเก๋า เป็นต้น ปลาชนิดที่สำคัญที่พบในป่าชายเลนมีมากกว่า 70 ชนิด (สุภาพ และคณะ 2530, Monkolprasit 1983) ปลาที่สร้างสีสันให้แก่ป่าชายเลน นอกจากปลาตีนแล้วยังมีปลาเสือพ่นน้ำ ปลาชนิดนี้จะว่ายใกล้ผิวน้ำรอจังหวะสำหรับพ่นน้ำไปยังตัวแมลงที่เกาะตามกิ่งใบ

ตารางแสดงชนิดปลาที่สำคัญในบริเวณป่าชายเลน
(ดัดแปลงจากสุภาพและคณะ 2530 และ Monkolprasit 1983)
ชื่อไทย	ชื่อวิทยาศาสตร์	วงศ์
ปลาอมไข่	Apogon sangiensis	Apogonidae
ปลากดทะเล	Arius sagor	Ariidae
ปลาอีกง/มังกง	Macrones gulio	Bagridae
ปลามังกรน้อยหัวแหลม	Callionymus sagitta	Callionymidae
ปลาสีกุนแก้มดำ	Caranx djedaba	Carangidae
ปลาเฉลียบ/ปลาสละ	Chorinemus lysan	Carangidae
ปลาข้าวเม่า/ปลาขี้จัน	Ambassis buruensis	Centropomidae
ปลาข้าวเม่า	Ambassis commersoni	Centropomidae
ปลาข้าวเม่า	Ambassis dayi	Centropomidae
ปลาข้าวเม่า	Ambassis interrupta	Centropomidae
ปลาข้าวเม่า/ปลาขี้จัน	Ambassis kopsi	Centropomidae
ปลาข้าวเม่า	Ambassis urotaenia	Centropomidae
ปลานวลจันทร์ทะเล	Chanos chanos	Chanidae
ปลาหลังเขียว	Clupea dispilonotus	Clupeidae
-	Clupea perforate	Clupeidae
ปลากะตักขาว/ปลาจิงจั้ง	Clupeoides lile	Eleotridae
ปลาบู่เกล็ดแข็ง/ปลาบู่จาก	Butis butis	Eleotridae
ปลาบู่หัวมัน/ปลาช่อนน้ำเค็ม	Ophiocara porocephala	Engraulidae
-	Engraulis grayi	Engraulidae
ปลาไส้ตัน/ปลาหัวอ่อน	Stolephorus indicus	Gobiidae
ปลาบู่ทะเล	Acentrogobius viridipunctatus	Gobiidae
ปลาบู่น้ำตาล/ปลาบู่ปีกพู่	Bathygobius fuscus	Gobiidae
ปลาบู่เสือ	Brachygobius sua	Gobiidae
ปลาบู่ทราย/ปลาบู่ทอง	Glossogobius giuris	Gobiidae
ปลาบู่	Stigmatogobius javanicus	Gobiidae
ปลาผี	Taenioides anguillaris	Hemirhamphidae
ปลากระทุงเหวปากแดง	Hemirhamphus gaimardi	Hemirhamphidae
ปลากระทุงเหว	Hemirhamphus melanurus	Latidae
ปลากะพงขาว	Lates calcarifer	Leiognathidae
ปลาแปปทะเล/ปลาแป้นทะเล	Gazza minuta	Leiognathidae
ปลาดอกหมาก	Gerres abbreviates	Leiognathidae
-	Gerres punctatus	Leiognathidae
ปลาแป้นเด็ก/ปลาแป้นจมูกสั้น	Leiognathus brevirostris	Leiognathidae
ปลาแป้นยักษ์/ปลาแป้นใหญ่	Leiognathus equulus	Leiognathidae
-	Leiognathus lineolatus	Leiognathidae
ปลาแป้นกระสวย/ปลาแป้นเมือก	Leiognathus splenders	Lujanidae
ปลากะพงแดงสีเลือด	Lujanus argentimaculatus	Lujanidae
ปลากะพงแดง/ปลาข้างปาน	Lujanus johni	Lujanidae
ปลากะพงข้างปาน	Lujanus russelli	Lujanidae
ปลากะพงน้ำตาลแดง	Lujanus vaigiensis	Megalopidae
ปลาตาเหลือกขาว/ปลาข้าวเหนียวบูด	Megalops cyprinoids	Monodactylidae
ปลาผีเสื้อเงิน/โสร่งแขก	Monodactylus argenteus	Mugilidae
ปลาหัวตะกั่ว	Atherina valenciennesi	Mugilidae
ปลากระบอก	Mugil borneenis	Mugilidae
ปลากระบอกขาว	Mugil dussumieri	Mugilidae
ปลากระบอก	Mugil kelaartii	Mugilidae
ปลากระบอกหางสีฟ้า	Mugil seheli	Mugilidae
ปลากระบอก	Mugil subvirdis	Mugilidae
ปลากระบอกท่อนไต้	Mugil vaigensis	Mugilidae
ปลาหนวดฤๅษี/ปลาแพะเหลือง	Upeneus sulphureus	Mugilidae
ปลาตีน/ปลากำพุด	Boleophthalmus boddarti	Periophthalmidae
ปลาบู่	Periophthalmux barbarus	Periophthalmidae
ปลาหางควาย/ปลาช้างเหยียบหัวหยาบ	Platycephalus scaber	Platycephalidae
ปลาดุกทะเล	Plotosus canius	Photosidae
ปลาดุกะพงแสมแก้มดำ	Pomadasys argyreus	Pomadasyidae
ปลากะพงแสม	Pomadasys hasta	Pomadasyidae
ปลาหัวขวาน/ปลาสีกรุด	Pomasasys maculatus	Pomadasyidae
ปลาตะกรับ/ปลากะทะ	Scatophagus argus	Scatophagidae
ปลาจวดเขี้ยวโง้ง	Otolithus ruber	Scianidae
ปลากระรังลายหางตัด	Epinephelus areolatus	Serranidae
ปลากะรังจุดเหลือง	Epinephelus bleekeri	Serranidae
ปลากะรังปากแม่น้ำ	Epinephelus malabaricus	Serranidae
ปลาสลิดทะเล	Siganus spp.	Siganidae
ปลาช่อนทราย/ปลาเห็ดโคน	Sillago sihama	Sillaginidae
ปลาปักเป้าหลังเขียว	Sphoeroides lunaris	Tetrodonitidae
ปลาปักเป้า	Tetrodon fluviatilis	Tetrodonitidae
ปลาข้างลาย/ปลาข้างตะเภา	Therapon jarbua	Theraponidae
ปลาวัว	Triacanthus biaculeatus	Triacanthidae

5. สัตว์เลื้อยคลานในป่าชายเลน

แม้ว่าสัตว์เลื้อยคลานในป่าชายเลนจะมีไม่มากชนิด แต่เมื่อเปรียบเทียบกับสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกก็ถือว่ามีจำนวนมาก

งู เป็นสัตว์ที่พบมากชนิดกว่าสัตว์กลุ่มอื่นๆ งูหลายชนิดไม่ได้เป็นงูที่อยู่เฉพาะในป่าชายเลน แต่เป็นงูที่อยู่ในระบบนิเวศบกที่เข้ามาหาอาหารเป็นครั้งคราว เช่น งูเห่า งูเหลือม งูปล้องทอง งูทับสมิงคลา งูจากทะเลก็เข้ามาอยู่ในป่าชายเลนเช่นเดียวกัน งูที่เป็นงูป่าชายเลน เช่น งูพังกา งูเป็นสัตว์กินเนื้อ อาหารในป่าชายเลนส่วนใหญ่ ได้แก่ ปูและปลาขนาดเล็ก

สัตว์กลุ่มกิ้งก่า ก็พบมากในป่าชายเลน เช่น เหี้ย ตุ๊ดตู่ ตุ๊กแก สัตว์ในกลุ่มนี้จะกินเนื้อเป็นอาหาร

จระเข้น้ำเค็ม แม้ว่าป่าชายเลนในประเทศไทยจะมีจระเข้หลงเหลืออยู่น้อยมากหรือไม่มีแล้ว แต่ในต่างประเทศในทุกทวีปยังคงมีจระเข้อาศัยอยู่ในป่าชายเลน

6. สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมในป่าชายเลน

เป็นกลุ่มสัตว์ที่พบในป่าชายเลนค่อนข้างน้อย ที่พบบ่อย ได้แก่ ลิงแสม และค้างคาว นอกจากนี้ยังพบนาก (ที่พบบ่อย คือ นากใหญ่ขนเรียบ) พังพอน เสือปลา และปลาโลมา แต่ไม่บ่อยนัก

ลิงแสม จะลงมาหากินบนพื้นเลน โดยจะกินปูและหอยสองฝา นอกจากนี้ยังมีนิสัยชอบถอนฝักโกงกาง ในป่าธรรมชาติ ไม่มีหลักฐานเด่นชัดว่าทำความเสียหายต่อการสืบพันธุ์ตามธรรมชาติและต่อโครงสร้างของป่าชายเลนอย่างไร แต่ในการปลูกป่าชายเลน ลิงแสมจะเป็นหนึ่งในปัจจัยหลักที่ทำความเสียหายต่อแปลงปลูกป่าชายเลน

อ้างอิง:

ธีรภัทร ประยูรสิทธิ และจิตต์ คงแสงไชย. (2534). สัตว์มีกระดูกสันหลัง (ยกเว้นปลา) ในป่าชายเลนของประเทศไทย. วารสารสัตว์ป่าเมืองไทย, 1, 106-136.

ปิยรัตน์ วงศ์อรินทร์. (2532). นกในบริเวณป่าชายเลนและพื้นที่ใกล้เคียง ในจังหวัดกระบี่. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 100 หน้า.

เพ็ญศรี ไววนิชกุล. (2519). การสำรวจแมลงบริเวณป่าชายเลน จังหวัดสมุทรปราการ. รายงานการสัมมนาระบบนิเวศในป่าชายเลน ครั้งที่ 1, สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.

ไพบูลย์ นัยเนตร และเสรี บรรพวิจิตร. (2522). ปูก้ามดาบในประเทศไทย. รายงานการสัมมนาระบบนิเวศป่าชายเลน ครั้งที่ 3, สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.

สมนึก ใช้เทียมวงศ์. (2519). รายชื่อกุ้งชนิดต่าง ๆ ที่พบในบริเวณป่าไม้ชายเลนบางแห่งของประเทศไทย. รายงานการสัมมนาระบบนิเวศป่าขายเลน ครั้งที่ 1, สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.

สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน. (2561). สัตว์ในป่าชายเลน. ค้นเมื่อ 24 กุมภาพันธ์ 2564, จาก https://km.dmcr.go.th/th/c_11/d_19088.

สุภาพ มงคลประสิทธิ์ สุรีย์ วิมลโลหการ และทวีศักดิ์ ทรงศิริกุล. (2530). ปลาเมืองไทย. คณะประมง, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ

Isarankura, K. (1976). Status report on faunistic aspects of mangrove forest in Thailand. Proceedings of the 1st National Seminar on Mangrove Ecosystem. NRCT, Bangkok.

Monkolprasit, S. (1983). Fish in mangrove and adjacent area. The UNDP/UNESCO Regional Training Course on Introduction to Mangrove Ecosystem. NRCT, Bangkok.

Naiyanetr, P. (1985). Life history of selected species of crabs in mangroves The UNDP/UNESCO Regional Training Course on Introduction to Mangrove Ecosystem. NRCT., Bangkok.s

Ngampongsai, C., V. Lauchachinda, and J. Nabhitabhata. (1988a). Wildlife resources of Phangnga Bay. In: Integrated Coastal Resources Development and Management Planning; Upper South Coastal Zone, Thailand.

Ngampongsai, C., V. Lauhachinda, and J. Nabhitabhata. (1988b). Number of Wildlife found in Bandon Bay. In: Integrated Coastal Resources Development and Management Planning; Upper South Coastal Zone, Thailand.

กลับ

ส่วนส่งเสริมและพัฒนาทรัพยากรป่าชายเลน

ข่าวประชาสัมพันธ์

สัตว์ในป่าชายเลน

02 141 1320

-