พรรณไม้ในป่าชายเลนในประเทศไทยเท่าที่มีการบันทึก มีเพียง 168 ชนิด จาก 118 สกุล 54 วงศ์ โดยเป็นไม้ยืนต้นและไม้พุ่ม 102 ชนิด 69 สกุล 37 วงศ์ (สรายุทธ และรุ่งสุริยา, 2554) ส่วนใหญ่จะอยู่ในวงศ์ RHIZOPHORACEAE โดยเฉพาะไม้ในสกุลโกงกาง (Rhizophora) สกุลไม้พังกาหัวสุม (Bruguiera) วงศ์ LYTHRACEAE ได้แก่ ไม้ในสกุลลำพู-ลำแพน (Sonneratia) และวงศ์ ACANTHACEAE ได้แก่ ไม้ในสกุลแสม (Avicennia) นอกจากนี้ ยังมีพันธุ์ไม้ในวงศ์ MELIACEAE ซึ่งประกอบด้วยพันธุ์ไม้ในสกุลตะบูน-ตะบัน (Xylocarpus) เป็นต้น

กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง โดยกองอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน ส่วนวิจัยทรัพยากรป่าชายเลน ได้สำรวจพบชนิดพันธุ์ไม้ป่าชายเลน จำนวน 96 ชนิด ประกอบด้วย พันธุ์ไม้ป่าชายเลนแท้จริง (True Mangrove Species) จำนวน 41 ชนิด 22 สกุล 14 วงศ์ (ไม้ยืนต้นและไม้พุ่ม 37 ชนิด 22 สกุล 14 วงศ์) พันธุ์ไม้เด่นที่เป็นพันธุ์ไม้ป่าชายเลนแท้จริงในประเทศไทย ส่วนใหญ่เป็นพันธุ์ไม้ในวงศ์ไม้โกงกาง (RHIZOPHORACEAE) ซึ่งประกอบด้วยพันธุ์ไม้ในสกุลไม้โกงกาง (Rhizophora) เช่น โกงกางใบเล็ก โกงกางใบใหญ่ สกุลไม้พังกาหัวสุม (Bruguiera) เช่น ถั่วขาว ถั่วดำ พังกาหัวสุมดอกแดง พังกาหัวสุมดอกขาว สกุลไม้โปรง (Ceriops) เช่น โปรงขาว โปรงแดง และสกุลไม้รังกะแท้ (Kandelia) วงศ์เหงือกปลาหมอ (ACANTHACEAE) เช่น เหงือกปลาหมอดอกม่วง เหงือกปลาหมอดอกขาว แสมขาว แสมดำ แสมทะเล และวงศ์ไม้ตะแบก (LYTHRACEAE) เช่น ลำพู ลำพูทะเล ลำแพน เทียนทะเล เป็นต้น 

ตารางแสดงรายชื่อพันธุ์ไม้ป่าชายเลนที่แท้จริงในประเทศไทย

ส่วนที่เหลือเป็นพันธุ์ไม้ป่าชายเลนไม่แท้จริง (Mangrove Associate Species) กล่าวคือ เป็นพันธุ์ไม้ป่าบกที่มาขึ้นร่วมกับพันธุ์ไม้ป่าชายเลน ที่สามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพความเค็ม และขึ้นอยู่ได้ในที่ซึ่งมีน้ำทะเลท่วมถึงเป็นครั้งคราว หรือดินที่มีความเค็มน้อย จำนวน 55 ชนิด เช่น ตีนเป็ดทะเล ตีนเป็ดทราย ปอทะเล โพทะเลก้านสั้น เตยทะเล เสม็ดขาว สำมะง่า จิกทะเล กระเพาะปลา เป็นต้น

ตารางแสดงรายชื่อพันธุ์ไม้ป่าชายเลนไม่แท้จริงในประเทศไทย

อ้างอิง:

กองอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน. (2563). พันธุ์ไม้ป่าชายเลน. กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด, กรุงเทพฯ.

สรายุทธ บุณยะเวชชีวิน และรุ่งสุริยา บัวสาลี. (2554). ป่าชายเลน: นิเวศวิทยาและพรรณไม้. กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช กรุงเทพมหานคร. บริษัทอมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)

สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชายเลน. (2552). พันธุ์ไม้ป่าชายเลนในประเทศไทย. พิมพ์ครั้งที่ 3. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.

Bunyavejchewin S, Buasalee R. (2011). Mangrove forests: ecology and vegetations. Bangkok.

Tomlinson PB. (1986). The botany of mangrove. Cambridge University Press, Cambridge.